Hiện nay nhu cầu tự trồng rau rất nhiều người quan tâm, với ý tưởng là tận dụng khoảng không gian mái nhà để thiết kế vườn rau trên sân thượng làm nơi sản xuất nguồn rau sạch hữu cơ để phục vụ cho gia đình mình.
Lợi ích của rau tự trồng rau là bạn kiểm soát được chất lượng rau, giúp đảm bảo sức khỏe, trồng rau hữu cơ không dùng tăng trưởng nên sinh trưởng đủ ngày tháng và công sức bỏ ra chăm sóc khi ăn rau sẽ ăn ngon hơn.
Khi chăm sóc vườn rau là một hoạt động thể chất giúp tiêu hao năng lượng. Buổi sáng bình minh lên tưới nước hít thở không khí trong lành tinh thần thư thái là một khởi đầu cho ngày mới tuyệt vời. Buổi tối lên ngắm những luống rau xanh mơn mởn sẽ giúp xua tan những muộn phiền cuộc sống.
Khi có vườn rau trên sân thượng bạn bố trí thêm bộ bàn ghế hay xích đu, là đã biến khu vườn của mình thành một nơi ngồi uống cà phê ngắm cảnh, hay là nơi tổ chức ăn uống tiệc tùng cùng gia đình bạn bè thật chill.
Trong bài viết này Quân Đà Nẵng chia sẻ bạn cách thiết kế vườn rau trên sân thượng, thi công vườn rau trên sân thượng, gieo trồng và chăm sóc hiệu quả.
Lựa chọn cách canh tác
Có nhiều cách trồng rau như thổ canh, thủy canh, khí canh, aquaponics…
Trồng rau thổ canh là trồng bằng đất, phương thức canh tác này thông dụng nhất vì chi phí vật tư thấp, thuận tự nhiên, chăm sóc dễ dàng và rau ăn ngon hơn.
Trồng rau thủy canh thì chi phí vật tư khá cao từ giàn trồng rau đến phân bón, gieo trồng chăm sóc phải tỉ mỉ từng khu vực. Nếu dùng phân bón hữu cơ thì giá thành khá cao, còn dùng phân bón vô cơ thì như rau bán đại trà ăn không ngon.
Trồng rau khí canh khá giống trồng rau thủy canh, điểm khác biệt là dinh dưỡng được xịt vào gốc bằng hệ thống phun sương. Mô hình này chỉ phù hợp với các trang trại trồng những loại rau chuyên dụng.
Mô hình trồng rau aquaponics là kết hợp giữa trồng rau và nuôi cá, lươn, ếch… Ưu điểm của mô hình này là vừa có rau và thịt để sử dụng. Tuy nhiên chi phí vật tư khá cao, đường ống dẫn nước nhiều sẽ gây cản trở trong việc chăm sóc vườn rau.
Trong bài viết này tôi chia sẻ bạn cách trồng rau thổ canh hữu cơ, giúp bạn có vườn rau tươi tốt và bội thu.
Chọn khay, chậu trồng rau
Để thiết kế vườn rau đẹp sân thượng bạn cần chọn khay kệ trồng rau phù hợp và bền.
Khay trồng rau có các loại thông dụng sau:
Khay tiện lợi (khay thông minh) là loại khay kích thước dài 65cm x rộng 42cm x cao 17cm, có một lớp lót đáy để giữ nước và giữ dinh dưỡng. Loại khay này chuyên dùng để trồng các loại rau ăn lá ngắn ngày, có 3 màu đen, trắng, xanh bạn có thể chọn theo sở thích của mình.
Khay tiện lợi 70 lít, loại khay này có kích thước lớn hơn dài 69cm x rộng 48cm x cao 32cm có một lớp lót đáy để giữ nước và giữ dinh dưỡng. Loại khay này chuyên dùng để trồng các loại rau ăn lá, ăn quả ngắn và dài ngày. Có 3 màu đen, trắng, xanh bạn có thể chọn.
Khay trồng rau lắp ghép có kích thước ban đầu là dài, rộng 50cm. Tùy vào diện tích sân thượng, bạn muốn lắp kích thước dài rộng bao nhiêu tùy ý. Khay lắp ghép cũng có công năng giống khay tiện lợi, bằng nhựa HDPE nguyên sinh bền, màu trắng khi làm khay trồng rau nhìn sang trọng vì thế loại khay lắp ghép được nhiều người chọn dùng.
Chọn kệ đặt chậu trồng rau
Khi trồng rau trên sân thượng bạn nên đặt khay trồng rau cao hơn mặt sàn khoảng 30cm. Mục đích là để ngồi hoặc đứng vừa tầm chăm sóc rau hơn.
Khay trồng rau cách mặt sàn sẽ hạn chế trữ nước dưới đáy gây thấm sàn, khay trồng rau có khoảng cách với mặt sàn cũng giúp bạn dễ dàng dọn dẹp vệ sinh mặt sàn hơn.
Hiện nay có hai loại kệ đặt chậu trồng rau thông dụng là kệ sắt v lỗ và kệ sắt vuông
Kệ sắt v lỗ dễ thi công, bạn cắt theo kích thước mong muốn và dùng vít vặn cố định. Làm kệ sắt v lỗ nên dùng loại sắt v lỗ 30 x 50mm trở lên để chắc chắn. Kệ sắt v lỗ nếu đặt ở môi trường thường xuyên tiếp xúc với nước độ bền khoảng 2-3 năm.
Kệ sắt vuông để dùng làm kệ đặt chậu trồng rau nên chọn loại 30 x 30mm trở lên.
Kệ sắt vuông cắt theo kích thước mong muốn, hàn hoặc dùng khớp nối cố định, sau đó sơn chống rỉ.
Kệ sắt vuông có độ bền trên 10 năm, giá thành kệ sắt vuông cao hơn kệ sắt v lỗ. Nhưng nếu bạn muốn có một giàn kệ đặt chậu trồng rau bền bỉ thì kệ sắt vuông là một lựa chọn hợp lý.
Chọn vật tư làm giàn dây leo
Trong các mẫu thiết kế vườn rau trên sân thượng, để tối ưu diện tích trồng rau, đa dạng các loại rau trong khu vườn của bạn thì cần làm giàn dây leo trên sân thượng để có một thiết kế vườn rau đẹp.
Có nhiều loại vật liệu làm giàn dây leo như cây thép bọc nhựa, dây cáp bọc nhựa, tre – lồ ô, sắt…
Giàn dây leo bằng cây thép bọc nhựa:
Cây thép bọc nhựa là vật liệu làm giàn dây leo có ưu điểm là nhỏ gọn, đẹp, bền và các loại dây leo dễ bám phát triển. Cây có nhiều kích thước chiều dài tối đa 2,4 mét. Dễ thi công, bạn chỉ việc chia ô rồi dùng kẽm hoặc dây rút cố định là tạo thành một giàn dây leo. Thường que thép bọc nhựa hàng Nhật Bản có độ bền 7-8 năm.
Giàn dây leo bằng dây cáp:
Làm giàn dây leo bằng dây cáp bọc nhựa trước tiên bạn hàn khung sắt, sau đó kéo dây cáp đan lại với nhau tạo thành giàn, chia ô từ 20cm đến 25cm. Độ bền của giàn dây cáp bọc nhựa trên 10 năm.
Giàn dây leo bằng tre, lồ ô
Tre, lồ lô thì chi phí làm giàn thấp. Tuy nhiên, dùng tre, lồ ô làm giàn độ bền thường được 2-3 năm và nhìn khuôn viên sân thượng sẽ thô không được đẹp mắt.
Làm mái che vườn rau
Trên sân thượng, nếu không làm vườn rau thông thường sau khi xây nhà xong thì lợp tôn để chống nóng và chống thấm.
Nếu bạn làm vườn rau trên sân thượng, các khay trồng rau, lá cây che nóng cho sàn nhà hiệu quả.
Bạn cần chống thấm sân thượng bằng cách sơn chống thấm, lát gạch và làm mái che mưa.
Mái che mưa còn có công dụng ngăn mưa trực tiếp xuống các khay trồng rau, gây hư hỏng rau và trôi dinh dưỡng có trong đất.
Mái che bằng tấm nilong trong:
Ưu điểm của mái che này là chi phí rẻ và ngăn mưa hiệu quả, để làm mái che này bạn hàn khung sắt, sau đó dùng nẹp sắt cố định các mép tấm nilon lại để gió khỏi giật rách. Sau 2-3 năm tấm nilong mờ thay tấm nilong mới.
Mái che lưới nhà màng:
Để thi công nhà màng bạn cần có thợ chuyên nghiệp. Đầu tiên hàn khung sắt thành mái vòm có độ cong lớn, để hạn chế hạt mưa lọt qua lỗ lưới rơi xuống vườn rau. Sau đó dùng nẹp cố định các mép lưới lại để gió khỏi thổi bay. Tùy vào chất lượng lưới nhà màng sau 2-5 năm thay lưới mới.
Mái che tấm polycarbonate:
Ưu điểm của tấm poly là ngăn mưa hiệu quả. Khi chọn mái che bằng tấm poly thì dùng tấm màu trắng để lấy sáng, loại tấm đặc ruột để lâu bị mờ.
Sau đó hàn khung sắt mái vòm hoặc mái xuôi theo sở thích, khoảng cách giữa các ô khoảng 50cm, lợp tấm poly và bắn vít cố định. Tấm poly dùng sau 4,5 năm sẽ bị mờ, bạn cần thay tấm mới để đảm bảo đủ ánh sáng cho rau phát triển.
Bố trí vườn rau sân thượng đẹp hiệu quả
Vườn rau sân thượng cần bố trí đúng quy cách để đảm bảo tính thẩm mỹ cũng như tối ưu được công năng sử dụng.
Khoảng cách giữa các dãy khay trồng rau chiều rộng tối thiểu 60cm để thuận tiện đi lại và chăm sóc rau.
Các khay nhỏ trồng rau ngắn ngày trọng lượng nhẹ thì đặt ở giữa sàn sân thượng để khỏi bị che khuất tầm nhìn và giảm tải trọng cho sàn nhà.
Các khay to trồng rau dài ngày thì đặt ở sát vách tường, gần dầm trụ để chịu tải trọng và các loại dây leo dễ dàng bò lên giàn không bị vướng.
Bố trí hệ thống tưới nước và thoát nước
Trồng rau trên sân thượng bạn cần tưới nước mỗi ngày để rau phát triển, vì vậy cần cần bố trí hệ thống tưới ở những nơi thuận tiện để dễ dàng tưới nước cho rau.
Đồng thời, nếu bạn có ý định lắp đặt hệ thống phun sương làm mát rau vào mùa hè, hệ thống phun khói tạo cảnh đẹp cho vườn rau thì cũng cần chừa sẵn ống nguồn nước để thuận tiện cho việc lắp đặt sau này.
Để vườn rau sân thượng thoát nước tốt vào mùa mưa bạn cần bố trí ống nước thoát từ 2 đến 4 lỗ trên sân thượng để nếu tưới rau dư nước, mưa nhiều thì nước dễ dàng thoát đi. Đặt quả cầu ngăn rác ở các miệng ống nước thoát để ngăn rác làm tắc ống thoát nước.
Bố trí hệ thống chiếu sáng
Hệ thống chiếu sáng vườn rau sân thượng rất cần thiết để đảm bảo có ánh sáng cho các hoạt động trồng rau bạn đêm, chăm sóc rau, vui chơi buổi tối…
Nếu có ý định trồng rau sân thượng, lúc làm nhà bạn cần bố trí bóng đèn ở khu vực chiếu sáng cả sân thượng và bố trí ổ cắm điện ở vị trí gần khu vực bồn nước để sử dụng máy bơm phun sương, máy bơm tưới rau.
Hoặc bạn có thể dùng bóng đèn năng lượng mặt trời, loại bóng đèn vỏ nhôm bền đẹp, chống nước dùng trên 10 năm. Với bóng đèn năng lượng mặt trời bạn có thể để sáng suốt đêm, giúp rau phát triển nhanh hơn.
Chọn đất trồng rau
Đất trồng rau là yếu tố quan trọng quyết định trực tiếp năng suất của các lứa rau. Để trồng rau sạch hữu cơ trên sân thượng bạn cần lưu ý nên chọn đất đã được xử lý sạch mầm bệnh, đất phải tơi xốp vì trồng trong khay khó cày xới và đất phải nhẹ để giảm tải trọng lên sàn sân thượng.
Đất công ty:
Có hai dòng thông dụng là đất tribat và đất namix, loại đất này đã được công ty xử lý bạn chỉ việc đổ ra trồng. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của mình thì nên kết hợp hai loại đất tribat và namix lại với nhau theo tỷ lệ 1:1 để trồng sẽ tốt hơn. Vì đất tribat chủ yếu là mùn hữu cơ nên rau bám rễ không tốt hay bị ngã khi phát triển, đất manix thì nặng vì có thành phần đất thịt nhiều. Khi kết hợp 2 loại đất này với nhau bạn sẽ có hỗn hợp đất đủ dinh dưỡng, thuận lợi cho rau phát triển và nhẹ.
Đất tự trộn:
Đất tự trộn bạn dùng tỷ lệ 1/4 đất nguyên thủy là đất đỏ, đất thịt hoặc đất phù sa. 1/4 xơ dừa hoai mục. 1/4 phân bò đã ủ hoai. 1/4 trấu hun nguyên hạt. Sau đó trộn đều với trichoderma ủ 10 ngày rồi trồng, khi trồng bạn bót lót thêm phân trùn quế còn con trùn tỷ lệ 15kg trùn quế trên 1 khối đất trồng là chuẩn rau lên xanh tốt. Bạn tham khảo thêm bài viết cách làm đất trồng rau hữu cơ để biết cách bắt đầu.
Xử lý đất sau mỗi lứa rau trồng
Sau mỗi lứa rau trồng đất thường hết dinh dưỡng, sinh ra nhiều nấm bệnh và mầm bệnh. Vì vậy, bạn cần xử lý lại đất trước khi trồng lứa rau mới.
Đầu tiên bạn nhổ sạch cỏ, gốc rễ có trong đất.
Sau đó trộn đất còn ẩm với vôi nông nghiệp, để 2-3 hôm cho vôi hoạt động làm sạch mầm bệnh và cân bằng độ pH của đất. Nếu có chỗ phơi thì trải mỏng đất ra phơi nắng 2,3 ngày để đất sạch nấm bệnh, sùng đất và trứng sâu. Không có chỗ phơi thì để đất trong khay khoảng 10 ngày cho đất khô tự nhiên.
Tiếp theo bổ sung phân bón và giá thể theo tỷ lệ:
40% đất đã ủ.
20% phân bò đã hoai.
20% xơ dừa đã hoai mục.
20% trấu hun nguyên hạt.
Trichoderma theo tỷ lệ gói 1kg/1 khối nguyên liệu. Tưới nước duy trì độ ẩm của đống giá thể khoảng 50% để vi sinh vật trong trichoderma hoạt động.
Sau đó đậy đống giá thể để 2-3 hôm cho đất ổn định rồi đem ra trồng lứa rau mới. Khi trồng bạn cũng bón lót phân trùn quế tỷ lệ 15kg trên 1 khối đất để có những khay rau xanh tốt.
Bài viết là tổng hợp những kinh nghiệm thực tế từ thiết kế vườn rau sân thượng, nếu có gì thắc mắc bạn để lại câu hỏi bên dưới bình luận để mình giải đáp thêm!
Nếu bạn muốn thiết kế vườn rau đẹp và tìm đơn vị thi công trọn gói có thể liên hệ Quân Hòa Xuân hoặc Quân Đà Nẵng để có báo giá tốt nhé!
